Periodisme col·laboratiu i periodisme normatiu: lliçons del periodisme llatinoamericà
Resum
La col·laboració en el periodisme ha esdevingut cada vegada més important a causa dels desafiaments que plantegen la digitalització i les plataformes de xarxes socials i altres plataformes tecnològiques. El desenvolupament de les tecnologies de la informació i la comunicació (TIC) ha donat lloc a un periodisme col·laboratiu compromès amb mètodes democràtics i orientats al públic. No obstant això, no queda clar com aquests compromisos es reflecteixen en la pràctica i si varien segons els contextos polític, econòmic i del sistema mediàtic, especialment en règims no democràtics i autoritaris. L’Amèrica Llatina és una regió diversa amb una història d’inestabilitat social, econòmica i política, i alterna entre règims autoritaris i democràtics. Aquest context pot ajudar a respondre la pregunta de recerca d’aquest estudi, l’objectiu del qual és comprendre els compromisos, les normes i els valors dels professionals del periodisme col·laboratiu en diversos contextos. Segons l’anàlisi temàtica de 36 entrevistes en profunditat semiestructurades realitzades a l’Amèrica Llatina, els professionals del periodisme col·laboratiu comunament comparteixen rols, pràctiques, valors i normes del periodisme normatiu. L’estudi suggereix la necessitat de reforçar, restaurar i reformar les normes i els valors del periodisme normatiu, particularment en democràcies no democràtiques, autoritàries i en desenvolupament. Aquest estudi pot ser un recurs valuós per a futurs investigadors que explorin el periodisme, el periodisme col·laboratiu i el periodisme de recerca més enllà del context de les democràcies liberals occidentals.
Paraules clau
periodisme, periodisme col·laboratiu, periodisme normatiu, democràcia, règims autoritaris, plataformesReferències
AHLIN, E. (2019). Semi-Structured Interviews With Expert Practitioners: Their Validity and Significant Contribution to Translational Research. London: SAGE Publications Ltd. https://doi.org/10.4135/9781526466037
ALFTER, B. (2016). “Cross-border collaborative journalism: Why journalists and scholars should talk about an emerging method”. Journal of Applied Journalism & Media Studies, 5 (2), 297-311. https://doi.org/10.1386/ajms.5.2.297_1
ALFTER, B. (2018). “New method, new skill, new position? Editorial coordinators in cross-border collaborative teams”. In: R. SAMBROOK (Ed.). Global teamwork: The rise of collaboration in investigative journalism. Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism.
ALFTER, B. and CÂNDEA, S. (2019). “Cross-border collaborative journalism: New practice, new questions”. Journal of Applied Journalism & Media Studies, 8 (2), 141-149. https://doi.org/10.1386/ajms.8.2.141_1
BENSON, R. (2008). “Journalism: Normative Theories”. The International Encyclopedia of Communication. https://doi.org/10.1002/9781405186407.wbiecj007
BLANCO-HERRERO, D., ALONSO, M. O. and CALDERÓN, C. A. (2020). “Las condiciones laborales de los periodistas iberoamericanos. Diferencias temporales y geográficas en Brasil, México, Chile, España y Portugal”. Comunicación y Sociedad, 17, 1-39. https://doi.org/10.32870/cys.v2020.7636
BOCZKOWSKI, P. J. (2005). Digitizing the News: Innovation in Online Newspapers. Cambridge: MIT Press.
CARLSON, M. and LEWIS, S. C. (2015). Boundaries of Journalism: Professionalism, Practices and Participation. London: Routledge.
CHRISTIANS, C. G., GLASSER, T., MCQUAIL, D., NORDENSTRENG, K. and WHITE, R. A. (2010). Normative Theories of the Media: Journalism in Democratic Societies. Urbana: University of Illinois Press.
CLARKE, V. and BRAUN, V. (2014). “Thematic Analysis”. In: T. TEO (Ed.). Encyclopedia of Critical Psychology. New York: Springer, 1947-1952. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-5583-7_311
DEUZE, M. (2006). “Collaboration, participation and the media”. Media & Society, 8 (4), 691-698. https://doi.org/10.1177/1461444806065665
DEUZE, M. and WITSCHGE, T. (2018). “Beyond journalism: Theorizing the transformation of journalism”. Journalism, 19 (2), 165-181. https://doi.org/10.1177/1464884916688550
DIJCK, J. van, POELL, T. and WAAL, M. de. (2018). The Platform Society: Public Values in a Connective World. Oxford: Oxford University Press.
DOMINGO, D., QUANDT, T., HEINONEN, A., PAULUSSEN, S., SINGER, J. B. and VUJNOVIC, M. (2008). “Participatory journalism practices in the media and beyond: An international comparative study of initiatives in online newspapers”. Journalism Practice, 2 (3), 326-342. https://doi.org/10.1080/17512780802281065
ESSER, F. and NEUBERGER, C. (2019). “Realizing the democratic functions of journalism in the digital age: New alliances and a return to old values”. Journalism, 20 (1), 194-197. https://doi.org/10.1177/1464884918807067
EVENS, T., RAATS, T. and RIMSCHA, M. B. von. (2017). “Business model innovation in news media organisations – 2018 special issue of the European Media Management Association (emma)”. Journal of Media Business Studies, 14 (3), 167-172. https://doi.org/10.1080/16522354.2018.1445164
GLOBAL MEDIA MONITORING PROJECT (2020). Who Makes the News? 6th Global Media Monitoring Project. [report]. Retrieved from https://whomakesthenews.org/gmmp-2020-final-reports.
GÖRKE, A. and SCHOLL, A. (2006). “Niklas Luhmann’s Theory of Social Systems and Journalism Research”. Journalism Studies, 7 (4), 644-655. https://doi.org/10.1080/14616700600758066
GRAVES, L. (2018). “Boundaries Not Drawn”. Journalism Studies, 19 (5), 613-631. https://doi.org/10.1080/1461670X.2016.1196602
GRAVES, L. and KONIECZNA, M. (2015). “Qualitative Political Communication| Sharing the News: Journalistic Collaboration as Field Repair”. International Journal of Communication, 9, 19.
GUERRERO, M. A. and MÁRQUEZ-RAMÍREZ, M. (2014). “The ‘Captured-Liberal’ Model: Media Systems, Journalism and Communication Policies in Latin America”. The International Journal of Hispanic Media, 7, 53-64.
HANITZSCH, T. and MELLADO, C. (2011). “What Shapes the News around the World? How Journalists in Eighteen Countries Perceive Influences on Their Work”. The International Journal of Press/Politics, 16 (3), 404-426. https://doi.org/10.1177/1940161211407334
HANITZSCH, T., HANUSCH, F., RAMAPRASAD, J. and DE BEER A. S. (2019). Worlds of Journalism: Journalistic Cultures Around the Globe. New York: Columbia University Press.
HARCUP, T. and O’NEILL, D. (2017). “What is News?”. Journalism Studies, 18 (12), 1470-1488. https://doi.org/10.1080/1461670X.2016.1150193
JENKINS, J. and GRAVES, L. (2019). Case Studies in Collaborative Local Journalism. Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism. Retrieved from https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/our-research/case-studies-collaborative-local-journalism
LEWIS, C. (2018). “Tear down these walls: Innovations in collaborative accountability research and reporting”. In: R. SAMBROOK (Ed.). Global teamwork: The rise of collaboration in investigative journalism. Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism.
MELLADO, C. (2020). Beyond Journalistic Norms: Role Performance and News in Comparative Perspective. London: Routledge.
MELLADO, C. and DALEN, A.V. (2014). “Between Rhetoric and Practice”. Journalism Studies, 15 (6), 859-878. https://doi.org/10.1080/1461670X.2013.838046
MESQUITA, L. and DE-LIMA-SANTOS, M.-F. (2021). “Collaborative Journalism from a Latin American Perspective: An Empirical Analysis”. Journalism and Media, 2 (4), 545-571. https://doi.org/10.3390/journalmedia2040033
MESQUITA, L. and FERNANDES, K. (2021). “The New Praxeology of Digital Journalism in Latin America: Media Organizations Learn How to Walk by Running”. In: R. SALAVERRÍA and M.-F. DE-LIMA-SANTOS (Eds.). Journalism, Data and Technology in Latin America. Cham: Springer International Publishing, 23-53. https://doi.org/10.1007/978-3-030-65860-1_2
MORALES, M. (2019, May 27). “Publicar o no publicar: Los medios y el escándalo de los falsos positivos”. Razón Pública. Retrieved from https://razonpublica.com/publicar-o-no-publicar-los-medios-y-el-escandalo-de-los-falsos-positivos/
NEE, R. C. and SANTANA, A. D. (2021). “Podcasting the Pandemic: Exploring Storytelling Formats and Shifting Journalistic Norms in News Podcasts Related to the Coronavirus”. Journalism Practice, 16 (8), 1559-1577. https://doi.org/10.1080/17512786.2021.1882874
NIELSEN, R. K., FLETCHER, R., NEWMAN, N., BRENNEN, J. S. and N. HOWARD, P. N. (2020). Navigating the ‘infodemic’: How people in six countries access and rate news and information about coronavirus. Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism. Retrieved from https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/infodemic-how-people-six-countries-access-and-rate-news-and-information-about-coronavirus
POWERS, M. (2015). “NGOs as journalistic entities: The possibilities, promises and limits of boundary crossing”. In: CARLSON, M. and LEWIS, S. C. (Eds.). Boundaries of Journalism. London: Routledge.
RSF (2020). 2020 World Press Freedom Index. Reporters Without Borders. RSF. https://rsf.org/en/ranking
SALAVERRÍA, R., SÁDABA, C., BREINER, J. G. and WARNER, J. C. (2018). “A Brave New Digital Journalism in Latin America”. In: M. TÚÑEZ-LÓPEZ, V.-A. MARTÍNEZ-FERNÁNDEZ, X. LÓPEZ-GARCÍA, X. RÚAS-ARAÚJO and F. CAMPOS-FREIRE (Eds.). Communication: Innovation & Quality. Cham: Springer International Publishing, 229-247. https://doi.org/10.1007/978-3-319-91860-0_14
SAMBROOK, R. (2018). Global teamwork: The rise of collaboration in investigative journalism. Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism. Retrieved from https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:4a2d40ba-c7c3-482d-9f59-cc67b0c7f555
STEENSEN, S. and WESTLUND, O. (2020). What is Digital Journalism Studies? London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429259555
STONBELY, S. (2017). Report: Comparing models of collaborative journalism. Collaborative Journalism. Retrieved from https://collaborativejournalism.org/models/
THOMSON, A. M., PERRY, J. L. and MILLER, T. K. (2009). “Conceptualizing and Measuring Collaboration”. Journal of Public Administration Research and Theory, 19 (1), 23-56. https://doi.org/10.1093/jopart/mum036
WAHL-JORGENSEN, K. and HANITZSCH, T. (2009). The Handbook of Journalism Studies. London: Routledge.
WALLACE, A. (2011, July 14). “Colombia ya no se conmueve tanto con los ‘falsos positivos’”. BBC News Mundo. Retrieved from https://www.bbc.com/mundo/noticias/2011/07/110714_colombia_falsos_positivos_condena_medios_aw
WITSCHGE, T., ANDERSON, C. W., DOMINGO, D. and HERMIDA, A. (2016). The SAGE Handbook of Digital Journalism. London: SAGE.
Publicades
Com citar
Descàrregues
Drets d'autor (c) 2023 Lucia Mesquita

Aquesta obra està sota una llicència internacional Creative Commons Reconeixement 4.0.